Diëtistenpraktijk Simoens

0478/90.03.09
De voor- en nadelen van CHIA-zaadjes! Ken jij de Chiazaadjes? Een 'superfood' wat een aantal jaar geleden over is komen waaien uit Amerika. Laten we even stil staan bij wat Chiazaadjes mogelijk voor je lichaam kunnen betekenen. Ik zet de voordelen voor je gezondheid even op een rijtje, maar wil je tegelijkertijd waarschuwen voor mogelijke bijwerkingen in combinatie met bestaande medicijnen.

DE VOOR- & NADELEN VAN CHIAZAADJES!

Algemeen

Chia wordt in het algemeen geteeld voor het zaad, rijk aan omega-3 vetzuren, aangezien 25-30% van het zaad extraheerbare plantaardige olie bevat, inclusief alfa-linoleenzuur. Chiazaadjes zijn klein en ovaal van vorm met een diameter van ongeveer 1mm, gespikkeld met kleuren bruin, grijs-zwart en wit.

Chiazaad wordt traditioneel geconsumeerd in Mexico, en zuidwesten van de VS. Momenteel wordt chia commercieel verbouwd in het land van oorsprong Mexico, en in Paraguay, Bolivia, Argentinië, Ecuador, Australië en Guatemala.

In 2009 keurde de Europese Unie chiazaad goed als een superfood, waarmee het als veilig wordt beschouwd voor consumptie.

Chiazaad kan rauw worden gegeten, een manier waarmee je proteïne, vetten en vezels binnen krijgt. Gemalen chiazaad wordt soms toegevoegd aan een ruw meel gemaakt van geroosterde maïskorrels. In Mexico consumeert men chiazaadjes toegevoegd aan water of vers vruchtensap, dit staat bekend als chia fresca. De kiemen van chia worden op eenzelfde manier gebruikt als kiemen van alfalfa: in salades, op sandwiches en in andere gerechten. Chia wordt ook steeds meer als gezondheidsproduct gebruikt als aanvulling op de dagelijkse voeding.

Voedingswaarde

  • Hoeveelheid per 100g

  • Energie(kcal): 486 kcal

  • Vet: 31 g

  • verzadigd: 3,3 g

  • MOV: 24 g

  • EOV: 2,3 g

  • transvet: 0,1 g

  • Cholesterol: 0 mg

  • Natrium: 16 mg

  • Kalium: 407 mg

  • Koolhydraten: 42 g

  • Vezels: 34 g

  • Eiwitten: 17 g

De voordelen

Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat Chiazaadjes indrukwekkende hoeveelheden vezels, kalium, ijzer, selenium, eiwitten, calcium, omega-3, anti-oxidanten, borium, foliumzuur en magnesium bevatten. Volgens medische wetenschappers is deze combinatie van stoffen speciaal geschikt voor vrouwen van 40 jaar en ouder, omdat deze groep vaak een tekort heeft aan precies die belangrijke voedingsstoffen. Het is dus niet alleen de hoeveelheid voedingsstoffen in de Chiazaadjes, maar ook met name de unieke combinatie hiervan. Laten we eens op een rijtje zetten wat al deze gezonde voedingsstoffen voor je lichaam kunnen betekenen:

Bloedsuikerspiegel

Chiazaadjes zijn in staat om de transformatie van koolhydraten naar glucose fors te vertragen. Hierdoor kun je de bloedsuikerspiegel beter in balans houden, wat weer als gevolg heeft dat er minder insuline aangemaakt hoeft te worden om de pieken in je bloedsuikerspiegel aan te kunnen pakken.

Opbouw van je spieren

Wat veel mensen niet weten is het feit dat spieren niet alleen goed zijn voor kracht, maar ook voor je lijn. Spieren gebruiken namelijk calorieën, zelfs als ze in rust zijn. Dat moet je als muziek in je oren klinken! Om spieren op te bouwen moet je natuurlijk 'trainen', maar heb je ook de juiste voedingsstoffen nodig om de spieren te versterken en te onderhouden. Chiazaadjes kunnen deze voedingsstoffen leveren in de vorm van eiwitten.

Opname van calcium

Vroeger moesten we altijd melk drinken voor de broodnodige calcium. Dat verhaal blijkt inmiddels iets genuanceerder te liggen, want melk onttrekt juist calcium aan je botten. Chiazaadjes kunnen je hierbij helpen, want één van de mooie eigenschappen van deze zaadjes is het feit dat het de opname van calcium door je lichaam bevordert. Dit is belangrijk, want als de jaren beginnen te tellen, wordt het steeds belangrijker om goed op je botten te passen om te voorkomen dat je later last krijgt van bijvoorbeeld botontkalking of osteoporose.

Omega-3

We kennen natuurlijk allemaal omega-3, het gezonde onverzadigde vetzuur wat voor je lichaam sterk ontstekingsremmend werkt waardoor de kans op het krijgen van hart- & vaatziektes fors naar beneden kan worden gebracht. Ook is omega-3 heel goed voor het in balans houden van je hormoonspiegel. Alweer een pluspunt voor met name vrouwen die in de overgang zitten.

Daarnaast doet omega-3 ook wonderen voor je hersenen. Er zijn vast wel eens van die momenten dat je hoofd niet helemaal lekker voelt, dat je het gevoel hebt dat je een baal watten in je hoofd hebt. Laat wat chiazaadjes wellen in een glas water en drink het op. Daarna nog een glas puur water, en je zult merken dat je weer een stuk helderder kunt denken. Sowieso het drinken van voldoende water is goed voor je lichaam, en speciaal voor je concentratievermogen, maar met de voedingsstoffen die de chiazaadjes je kunnen bieden, gaat dit nog even een stapje verder.

Afvallen met chiazaadjes

Chiazaadjes kun je ook prima gebruiken als je wat overtollige kilootjes kwijt wilt raken. Chiazaadjes hebben namelijk de eigenschap om heel veel water op te kunnen nemen. Dus als je regelmatig chiazaadjes in je eten en/of drinken verwerkt, heb je veel sneller een 'vol'/verzadigend gevoel in je maag. Daar komt nog bij dat de chiazaadjes helemaal gevuld zijn met gezonde vezels, wat zorgt voor een optimale spijsvertering en stoelgang. Ook dit kan een hulpmiddel zijn bij het afvallen.

Hier wel even een korte opmerking: Ondanks deze logische gevolgtrekkingen, is het (nog) nooit wetenschappelijk bewezen dat chiazaadjes zouden helpen bij het afvallen. Aan de andere kant: het kan natuurlijk geen kwaad om het te proberen.

Mogelijke bijwerkingen

Ook al klinkt het allemaal vrij onschuldig, toch kunnen er bijwerkingen optreden. Voor het gebruik van dit superfood geldt altijd dat je naar je lichaam moet luisteren. Je lichaam is en blijft altijd de beste raadgever. Door de grote hoeveelheid vezels die in de chiazaadjes zitten, kun je last krijgen van winderigheid, een misselijk gevoel, diarree en een opgeblazen gevoel. Maar het zijn juist die vezels die gezond voor je zijn.

Als je bij het gebruik van chiazaadjes last krijgt van de eerder genoemde bijwerkingen, bouw het dan langzaam op. Op deze manier kan je lichaam hieraan wennen, en profiteer je na een paar weken volledig van de werking van de vezels voor je spijsvertering. Het is dan wel belangrijk om voldoende water te drinken: niet alleen goed voor je hele lichaam, maar vooral ook voor een gezonde spijsvertering en stoelgang.

'In theorie kunnen chiazaadjes ook allergische reacties opwekken. Tenminste, als je daar gevoelig voor bent. Luister dus altijd naar je lichaam.'

Het is erg belangrijk om te weten dat chiazaadjes een bloeddruk verlagende werking hebben. Daarom is het beslist niet verstandig om chiazaadjes te gebruiken als je van je arts al vochtafdrijvende, bloeddrukverlangende en/of bloedverdunnende medicijnen bent voorgeschreven.

Het gebruik van chiazaad

Net als allerlei andere zaden en ongebrande noten, hebben chiazaadjes een laagje enzymen als mantel. Deze laag is net zo lastig om te verteren in je darmen. Door deze slechte vertering kun je last krijgen van allerlei klachten aan je darmen. Dit probleem kun je relatief gemakkelijk vermijden als je de chiazaadjes eerst even laat weken in water.

De enzymen lossen dan op in het water, zodat de chiazaadjes gemakkelijker te verteren zijn. Na het weken in water ontstaat er een soort gelachtige substantie. Deze kun je prima gebruiken in je yoghurt (met muesli), in een smoothie en zelfs als dressing voor een lekkere salade.

Chiazaadjes zijn verkrijgbaar bij de betere natuurwinkels.

Besluit

Het eten van 'superfoods', dus ook het eten van chiazaadjes, is alleen nuttig als aanvulling op een gezond en gevarieerde voeding. En ik zeg duidelijk 'aanvulling', want ook met chiazaadjes moet je nooit overdrijven. Wissel het regelmatig af met andere gezonde voeding. Pas dan heb je het maximale effect van deze oeroude ontdekking van de Azteken en de Maya's.